การเปลี่ยนผ่านจาก PFAS สู่ยุคใหม่ของน้ำยาโฟมดับเพลิงที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

รายละเอียด:

บทนำ
เมื่อพูดถึง "PFAS" ที่เกี่ยวข้องกับน้ำยาโฟมดับเพลิง อาจมีความเข้าใจผิดเกิดขึ้นได้ครับ เพราะโดยทั่วไปแล้วในบริบทของน้ำยาโฟมดับเพลิงนั้น คำว่า PFAS ไม่ได้เป็นคำย่อที่ใช้กันแพร่หลายในวงการดับเพลิง อย่างไรก็ตามหากจะเชื่อมโยงกับสารเคมีที่อยู่ในโฟมดับเพลิง อาจหมายถึง PFAS (Per- and Polyfluoroalkyl Substances) ซึ่งเป็นสารเคมีกลุ่มหนึ่งที่ถูกนำมาใช้ในน้ำยาโฟมดับเพลิงประเภท AFFF (Aqueous Film-Forming Foam) ในอดีต
PFAS คืออะไร และเกี่ยวข้องกับโฟมดับเพลิงอย่างไร?
PFAS เป็นกลุ่มสารเคมีที่มีคุณสมบัติพิเศษคือทนทานต่อน้ำ น้ำมัน และความร้อนสูง ทำให้เป็นส่วนประกอบสำคัญในน้ำยาโฟมดับเพลิงชนิด AFFF เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการดับเพลิง โดยเฉพาะไฟที่เกิดจากของเหลวไวไฟ (Class B fires) เช่น น้ำมันเชื้อเพลิง น้ำมันเครื่อง หรือสารเคมีอื่นๆ น้ำยาโฟมดับเพลิง AFFF ที่มี PFAS จะสร้างฟิล์มบางๆ เคลือบผิวเชื้อเพลิง ทำให้ตัดออกซิเจนและยับยั้งการระเหยของไอเชื้อเพลิง จึงสามารถดับไฟได้อย่างรวดเร็วและป้องกันการลุกไหม้ซ้ำได้ดีเยี่ยม
ทำไม PFAS ถึงเป็นประเด็น?
แม้ว่า PFAS จะมีประสิทธิภาพในการดับเพลิงสูง แต่ก็มีข้อเสียที่สำคัญคือ:
• สารเคมีตกค้างยาวนาน (Forever Chemicals): PFAS เป็นสารเคมีที่สลายตัวยากมากในธรรมชาติ ทำให้ตกค้างในสิ่งแวดล้อมได้นานหลายสิบปี เช่น ในดิน แหล่งน้ำ และอากาศ
• ผลกระทบต่อสุขภาพ: มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่เชื่อมโยง PFAS กับปัญหาสุขภาพหลายประการในมนุษย์และสัตว์ เช่น ปัญหาเกี่ยวกับไต ตับ ไทรอยด์ ระบบสืบพันธุ์ และอาจเพิ่มความเสี่ยงของมะเร็งบางชนิด
• การปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อม: การใช้น้ำยาโฟมดับเพลิงชนิด AFFF ที่มี PFAS โดยเฉพาะในการฝึกซ้อมดับเพลิง หรือเมื่อเกิดเหตุเพลิงไหม้ ทำให้สาร PFAS สามารถแพร่กระจายและปนเปื้อนในแหล่งน้ำบาดาลและแหล่งน้ำผิวดินได้
________________________________________


แนวโน้มในปัจจุบัน
ด้วยความกังวลเกี่ยวกับผลกระทบของ PFAS ต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพ ทำให้หลายประเทศทั่วโลก รวมถึงบริษัท เมก้า แพลนเน็ต จำกัด,องค์กรและหน่วยงานด้านความปลอดภัย ต่างเริ่มห้ามหรือจำกัดการใช้โฟมดับเพลิงที่มี PFAS และกำลังพัฒนาหรือหันมาใช้ โฟมดับเพลิงแบบปราศจากฟลูออรีน (Fluorine-Free Foams: FFFs) หรือที่เรียกว่า PFAS-free foams ซึ่งมีประสิทธิภาพใกล้เคียงกันแต่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพมากกว่า
ในปี 2025 ส่วนผสมของการป้องกันอัคคีภัยกำลังเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญคือการแบนน้ำยาโฟมที่มีสารพีฟาส (PFAS) มาใช้เทคโนโลยีน้ำยาโฟมรุ่นใหม่ที่มีส่วนผสมของฟลูออรีน (Fluorine-Free Foam) โดยการศึกษาจากผู้นำด้านเทคโนโลยีและผู้เชี่ยวชาญผลิตน้ำยาโฟมระดับโลก เช่น NAFFCO จากประเทศในตะวันออกกลาง(สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์) และ มีการปรับปรุงและประกาศใช้น้ำยาโฟมชนิดใหม่จากค่ายฝั่งอังกฤษที่มียี่ห้อเก่าแก่คือAngus เป็นต้น ผลการศึกษาพบว่าน้ำยาโฟมดับเพลิงโดยไม่ต้องใช้ฟลูออรีน (F3) และอาจมีความเป็นไปได้ที่จะสูงในระบบเดิมเพื่อให้ประสิทธิภาพการดับเพลิงและติดตามสิ่งแวดล้อม
คำสำคัญ:น้ำยาโฟมดับเพลิงโดยไม่ต้องใช้ฟลูออรีน, F3 (โฟมปราศจากฟลูออรีนเข้มข้น 3%), ปราศจาก PFAS, Angus Fire, NAFFCO, น้ำยาโฟมที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
เทคโนโลยีน้ำยาโฟมดับเพลิงรุ่นใหม่
น้ำยาโฟมดับเพลิงชนิดปราศจากฟลูออรีน
น้ำยาโฟมสังเคราะห์เข้มข้น ปราศจากฟูออรีน เป็นน้ำยาโฟมดับเพลิง สูตรพิเศษปราศจากสารอัลคิลฟินอลอีทอกซีเลทหรือฟูออรีน น้ำยาโฟมชนิดนี้ย่อยสลายได้ทางชีวภาพ100% และมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด เมื่อเทียบกับน้ำยาโฟมดับเพลิงประเภท B น้ำยาโฟมชนิดนี้มีเนื้อเป็นแผ่นโฟมที่แข็งแรงยึดเกาะกันเป็นเนื้อเดียวกันช่วยในการดับไฟที่เกิดจากไฮโดรคาร์บอนได้อย่างรวดเร็ว ฟิล์มโฟมที่แข็งแรงยังช่วยป้องกันเชื้อเพลิงที่ดับแล้วจากการติดไฟซ้ำ(Reignition) อีกทั้งยังช่วยลดไอระเหยที่เป็นอันตรายจากสารพิษได้อีก เนื่องจากวัสดุที่มีคุณสมบัติการแทรกซึมที่ดี มีประโยชน์อย่างมากในการดับไฟประเภท A ที่ลุกไหม้ลึก(Deep seated fire)ซึ่งได้แก่ไม้กระดาษพลาสติก ยางยางรถยนต์เป็นต้น น้ำยาโฟม ชนิดดังกล่าวสามารถใช้กับเชื้อเพลิงชนิดไฮโดรคาร์บอน เช่น น้ำมัน เบนซิน น้ำมันดีเซล และเชื้อเพลิงที่มีตัวทำละลายผสมน้ำได้เช่น แอลกอฮอล์ คีโตนเอสเทอร์เป้นต้น ในปริมาณ ความเข้มข้นที่ใช้ในการออกแบบกับระบบผสมโฟมดับเพลิง ผู้บริโภคสามารถเลือกน้ำยาโฟมที่ได้การรับรองคุณภาพร่วมกับระบบที่เหมาะสมผ่านการทดสอบมาตรฐานสากล ทั้งจากค่ายฝั่ง อเมริกา UL หรือ FM ถ้าเป็นการรับรองจากค่ายยุโรป เช่น LPCB, kitemark, En, BSI เป็นต้น
ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
น้ำยาโฟมดับเพลิงรุ่นใหม่มีผลต่อสิ่งแวดล้อมดีกว่าของระบบเดิมคือ:
• ตรวจสอบน้ำใต้ดิน : น้ำยาโฟมโดยไม่ต้องมีฟลูออรีนไม่สร้างมลพิษถาวรในแหล่งน้ำ
• คุณสามารถใช้ส่วนผสมได้ : ส่วนผสมตามความเข้มข้นที่ออกแบบสามารถเลือกได้ซึ่งส่วนใหญ่ความเข้มข้นที่ใช้ในประเทศไทยมักจะใช้ 3% (น้ำ97 ส่วน น้ำยาโฟมเข้มข้น 3 ส่วน)
• ไม่มีผลต่อสิ่งมีชีวิต : สุขภาพต่อทั้งมนุษย์และสัตว์
• มาตรการเฝ้าระวัง : ไม่มีการประกาศสารที่ทำลายชั้นโอโซน
ความปลอดภัยต่อผู้ใช้งาน
น้ำยาโฟมรุ่นใหม่มีความปลอดภัยต่อนักผจญเพลิงและจำเป็นต้องใช้:
• ไม่ใช่ : ไม่มีสารก่อมะเร็งหรือสารพิษ
• ไม่เป็นสนิม : ไม่ทำลายอุปกรณ์และโครงสร้าง
• หลักต่อ : ไม่ทิ้งสารตกค้างต่อสุขภาพ
บทสรุป
น้ำยาโฟมดับเพลิงรุ่นใหม่ล่าสุดที่ปราศจากฟลูออรีนและกระบวนการต่อสิ่งแวดล้อมเป็นนวัตกรรมที่เป็นนวัตกรรมใหม่ล่าสุดของอนาคตการแบนสารพีฟาส ในปี 2025 สามารถสร้างความสามารถในการพัฒนาเทคโนโลยีได้อย่างมีประสิทธิภาพแต่มีประสิทธิภาพในการเผาไหม้เท่านั้นระบบเฝ้าระวังต่อสิ่งแวดล้อมและต่อตัวควบคุม
เทคโนโลยีจากผู้นำอุตสาหกรรมระดับโลกเช่น Angus Fire จากอังกฤษ และ NAFFCO จากความเป็นไปได้ในการรองรับระบบเดิมด้วยน้ำยาโฟมปราศจากฟลูออรีน (F3) เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม การเปลี่ยนแปลงนี้ต้องการให้เป็นไปตามทิศทางที่ดีเหมาะสมและเหมาะสมอย่างต่อเนื่อง เป็นประจำทุกปีแต่ด้วยภาวะเศรษฐกิจที่มีปัญหาทั้งโลก รวมถึงประเทศไทยการเปลี่ยนแปลงมาใช้น้ำยาโฟมดับเพลิงชนิดใหม่ต้องมีการใช้งบประมาณมากและไม่เพียงแต่น้ำยาโฟมดับเพลิงเท่านั้น ระบบและอุปกรณ์ที่จำเป็นต้องเปลี่ยนยังต้องใช้งบประมาณอีกมากซึ่งผู้บริหารองค์กร ผู้บริโภคต้องวางแผนในการลงทุนที่เหมาะสมดังสุภาษิต เตี้ยอุ้มค่อมอย่างน้อยมีระบบดับเพลิงเพื่อป้องกันความเสียหายก่อนส่วนสิ่งแวดล้อมเราก็ค่อยทะยอยวางแผนเปลี่ยนได้ครับ
________________________________________
เอกสารอ้างอิง
1. ระบบป้องกันอัคคีภัย (2025). วิธีเตรียมตัวสำหรับการห้ามใช้โฟมดับเพลิง PFAS สืบค้นเมื่อ 19 มีนาคม 2025 จากhttps://www.fireshieldsystemsltd.co.uk/news/what-the-2025-pfas-ban-means-for-your-business/
2. แองกัสไฟร์. (2025). เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของแองกัสไฟร์ สืบค้นเมื่อ 18 กรกฎาคม 2025 จากhttps://www.angusfire.co.uk/
3. พีเอฟเอเอส โซลูชั่นส์ (2025). Angus Fire มุ่งมั่นที่จะแก้ปัญหาโฟมดับเพลิงอย่างยั่งยืน สืบค้นเมื่อ 18 กรกฎาคม 2025 จากhttps://www.pfasoplossingen.nl/en/news/angus-fire-commits-to-sustainable-firefighting-foam-solutions./46
4. นาฟโก้. (2025). ผลิตภัณฑ์โฟมปลอดฟลูออรีน สืบค้นเมื่อ 18 กรกฎาคม 2025 จากhttps://www.naffco.com/en/foam-equipment-and-liquid-concentrates/foam-concentrate/flourine-free-foam
5. อเมริกันไฟสหรัฐอเมริกาทั้งหมด (2025). ศาสตร์แห่งระบบดับเพลิงด้วยโฟม สืบค้นเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2025 จากhttps://allamericanfireusa.com/the-science-of-foam-fire-suppression-system/
6. คอร์ดไฟร์. (2025). ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมของระบบป้องกันอัคคีภัย: การเลือกตัวเลือกที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม สืบค้นเมื่อ 24 มีนาคม 2025 จากhttps://kordfire.com/the-eco-friendly-fire-protection-systems/
7. โอเพ่นพีอาร์ (2025). ตลาดโฟมดับเพลิงพัฒนาด้วยโซลูชั่นที่ปราศจาก PFAS ชีวภาพ และการขยายตัวสูง สืบค้นเมื่อ 14 กรกฎาคม 2025 จากhttps://www.openpr.com/news/4102530/firefighting-foam-market-evoves-with-pfas-free